مراقبت مادرانه کانگورویی

 این روش برای اولین بار توسط REY وMartinez در بوگاتای کلمبیا معرفی شد.که به عنوان جایگزینی برای مراقبت انکوباتوری ناقص ونامتناسب از نوزادان نارس که بر مشکلات اولیه فائق آمده بودندوفقط نیازهای تغذیه ای و رشدی داشتند اجرا شد. تقریبا دو دهه تحقیقات و تجربه نشان داده است که کاربرد KMC فراتراز یک جایگزینی برای مراقبت انکوباتوری است . بیشتر تجربیات و تحقیقات منتشر شده در مورد KMC از مراکز بهداشتی و مکانهائی که مراقبت به کمک کادر بهداشتی ماهر به اجراء در آمده ، جمع آوری شده است. همچنین سازمان بهداشت جهانی این روش را به عنوان یک روش مراقبت نوزاد نارس ، در سراسر جهان تایید نموده و آنرا قابل اجرا بیان کرده است و همچنین اعلام نموده است که از این روش می توان برای نوزادان رسیده هم سود جست .

KMC روش خاص مراقبت از شیرخواران کم وزن ویا نوزادان نارس با وزن کمتر از 1500 گرم میباشد. در این روش کودک بطور مداوم توسط مادر در تماس پوست به پوست نگهداری میشودو منحصرا تا حد امکان با شیر مادر تغذیه میشود. KMC از بیمارستان شروع ودر خانه نیز ادامه می یابد.

همه ساله حدود 20 میلیون نوزاد با وزن پایین متولد میشوند.آمار تولد نوزادنارس یادارای اختلال رشد،در کشورهای کمتر توسعه یافته بسیار بالاست. اساساٌاین کشورهادرصد بالایی از مرگ و میر نوزادان را به خود اختصاص میدهند که تناوب و چگونگی توزیع آن با فقر این کشورها در ارتباط است.بنابراین مراقبت از چنین نوزادی ، باری بر سیستمهای اجتماعی و بهداشتی جامعه دارد.برای بسیاری ازنوزادان نارس مراقبتهای پزشکی خاص مورد نیاز است . مراقبت مادرانه آغوشی(KMC) روش موثری برای برآوردن نیازهای گوناگون نوزاد از قبیل حفظ درجه حرارت، تغذیه، محافظت از عفونت ، ایمنی ، عطوفت و تطابق بهتر وزودتر عمل بلع و ساکینگ و تنفس است .

اجزاء KMC:

1_ تماس پوست به پوست :تماس پوست به پوست ممتد ومستمر بین مادر و نوزادش ، جزء اساسی KMC است.نوزاد بر روی سینه مادر و بین پستانهای او قرار داده میشود.

2_تغذیه انحصاری با شیر مادر: شیر خوار در KMC منحصراً با شیر مادر تغذیه میشود.

3- حمایت از ارتباط عاطفی نوزاد و مادر

فواید CMK برای نوزادان :

1_تمام نوزادان در تماس پوست به پوست ،زودتر از انکوباتور به وضعیت ثبات می رسند.

2_تنفس منظم تری دارند وکمتر مستعد ابتلا به آپنه می باشند.

3_نوزاد در این روش ، کمتر مبتلا به عفونتهای بیمارستانی می گردد .

4_تماس پوست به پوست طولانی بین مادر و نوزاد نارس و یا کم وزن ، کنترل دمایی موثری با کاهش خطر هیپوترمی را ایجاد می نماید.

5-ضربان قلب نوزاد دارای ریتم منظمی می باشد.

6-تغذیه انحصاری از شیر مادر بهتر برقرار می شود .

7-وزن گیری این بچه ها بیش از ، بیماران بستری در انکوباتور می باشد.

9- در این روش نوزاد کمتر گریه می کندو استرس کمتری دارد که این امر باعث افزایش هورمون سوماتواستاتین میشودکه موجب میشود خونریزی مغزی (که در نوزادان نارس امری شایع است)کمتر روی دهد.

10-پیوندعاطفی بین مادرونوزاد زودتر برقرارشده و پایداری خلقی دراز مدت ایجاد می گردد.

11- منظم شدن ریتم خواب و بیداری نوزاد.

12-KMC باعث ترشح هورمونهای شبه مرفینی در مغز این نوزادان و تسکین دردهای شدید آنان می گردد.

فواید مراقبت کانگورویی برای مادر:

1-تماس پوست به پوست در موقع تولد به مادر کمک می کند که بلافاصله با فرزندش مأنوس گردد.

2- در این مادران اکسی توسین بیشتر ترشح می گردد که خود باعث آرامش مادر و کمک به ترشح تولید شیر می گردد.

3-در زایمانهای زودرس مادر احساس گناه و هیجان می کندو مستعد افسردگی بعد از زایمان میباشد.گرفتن بچه در تماس با قفسه سینه اش به او کمک میکند که بتواند ادامه سن حاملگی فرزندش را کامل کند و امکان مراقبت بهتری به او بدهد همچنین باعث افزایش اعتماد به نفس و رضایت عمیق در مادر می شود.

4-مادر مسئولیت فرزندش را به عهده میگیرد و وی در رأس تیم مراقبت کننده نوزادش قرار می گیرد.

7-مادر از دوره های خواب عمیقتر و منظم تری برخوردار میشود.

توجه : در این روش پدر هم می تواند مشارکت داشته باشد(به خصوص در چند قلویی) و با انجام مراقبت کانگورویی بیشتر احساس آرامش و راحتی کندو ارتباط عاطفی بهتری با فرزندش برقرار خواهد نمود.

 

از طرفی KMC می تواند با استفاده از هر نوع لباس جلو باز و مطابق با فرهنگ بومی انجام شود. همچنین پیشبندهای خاصی برای این کار طراحی شده است که نوزاد نارس را برای 6 هفته اول تولد و نوزاد رسیده را تا هنگام کنترل گردن، می تواند نگهداری نماید. این پیشبندها راحت ونخی می باشند.

نحوه انجام مراقبت کانگورویی:

1-نوزاد باید بین سینه های مادر در حالت عمودی قرار داده شود.

2-سر نوزاد باید به یک طرف برگردانده شده و در وضعیت کمی کشیده به عقب قرار گیرد.این وضعیت قرار گیری سر، به باز ماندن مجاری هوایی کمک میکند و اجازه تماس چشم به چشم بین مادر و فرزندش را نیز فراهم می آورد.

3-مفاصل ران باید خم شده و در حالت باز و در وضعیت قورباغه ای قرار گیرند ، بازوها نیز بایستی به حالت خم شده در آیند.

4-شکم نوزاد باید در سطح فوقانی شکم مادر قرار گیرد.تنفس مادر موجب تحریک نوزادمی شود، بنابراین امکان وقوع آپنه کاهش می یابد.

5-قسمت پایین نوزادبایستی با پیشبند مورد نظر کاملا مطمئن بسته شود.

زمان شروع KMC

KMC میتواند به مجرد تثبیت وضعیت نوزاد شروع شود.نوزادان با بیماریهای حاد یا شیرخوارانی که نیاز به در مانهای ویژه دارند باید مطابق با دستورالعمل بخش ،تحت رسیدگی و مراقبت ویژه قرار گیرند.جلسات کوتاه KMC می تواند همراه با ادامه درمان پزشکی (تجویز مایعات وریدی، اکسیژن درمانی) شروع شود. امکان ادامه KMC در حالی که شیرخوار با لوله دهانی – معدی تغذیه می شود و یا تحت اکسیژن درمانی است، نیز می باشد.

طول مدتKMC

1-تماس پوست به پوست باید در بخش نوزادان با تغییر تدریجی از مراقبت معمول به KMC ممتد شروع شود.

2-باید از جلساتی که کمتر از یکساعت طول می کشند اجتناب شود، چرا که تکرار این کار ممکن است برای بچه تنش زا باشد.

3-طول مدت تماس پوست به پوست باید بتدریج تا 24 ساعت در روز افزایش یابد،این کار تنها بایستی برای تعویض کهنه نوزاد قطع شود.

توجه شود که با یک صندلی راحتی با پشتی قابل تنظیم و متحرک مادر می تواند KMC را در طول خواب واستراحت ادامه دهد.

معیارهای ترخیص و ادامه CMK در منزل :

1-سلامتی عمومی مناسب شیرخوار و عدم وجود شواهدی دال بر عفونت.

2-انجام خوب تغذیه ، تغذیه انحصاری و یا ارجح با شیر مادر.

3-روند وزن گیری حداقل 20-15 گرم/کیلوگرم/روز برای حداقل سه روز متوالی.

4-حفظ درجه حرارت بدن به طور رضایت بخش برای حداقل سه روز متوالی در دمای اطاق.

5-اطمینان مادر و اعضای خانواده در مراقبت از نوزاد به روش KMC و درخواست جهت مراجعه و پیگیری مرتب.

زمان قطع KMC

KMC تا زمانی که مادر وشیرخوار در این حالت احساس راحتی می کنند، ادامه می یابد.اغلب هنگامی که سن حاملگی به حد ترم برسد و یا وزنش به حدود 2500 گرم برسد،این روش مطلوب است.

پیگیریهای بعد از ترخیص :

پیگیری از نزدیک یکی از پیش شرطهای اساسی KMC است.به طور کلی ،شیرخوار تا زمانی که به هفته 37 الی 40 داخل رحمی برسد و یا تا زمانی که وزن کودک به حدود 3 کیلوگرم برسد، بایستی هفته ای یکبار یا دوبار تحت ویزیت ومراقبت قرار گیرد.بعد از آن پیگیری بیمار هر 2 الی 4 هفته یکبار کافی خواهد بود تا زمانی که به 3 ماهگی برسد.